Omschrijf jezelf in een paar woorden.

Gekke Poolse kerel (lacht).

Hoe ben je betrokken geraakt bij het werk bij CME - GPU Uno?

In 2000, toen ik nog op de middelbare school zat, begon ik te werken bij het Center of Mission and Evangelism (CME) als vrijwilliger, samen met mijn vriendin — nu echtgenote — Monika. Na de middelbare school studeerden we allebei in Warschau, maar we woonden in Łowicz, een kleine stad in het centrum van Polen. Tijdens onze studie werkten we daar ook voor een kleine lutherse parochie. We zagen dat er in de stad kinderen waren die verbonden waren met de straat, met wie niemand werkte. Ze verveelden zich, er was niets voor hen te doen, dus besloten we om op zaterdag een project voor hen te organiseren. Na een tijdje ontdekten we echter dat we niet over de nodige vaardigheden of hulpmiddelen beschikten om ermee te werken. Op dat moment was er één straatwerkorganisatie in Warschau, GPAS. In samenwerking met de United Way Foundation boden ze een speciaal trainingsprogramma aan om te leren straatwerker te worden. Bijna een jaar lang kwam een kleine groep van ongeveer 14 mensen elk weekend bijeen om meer te weten te komen over sociaal werk en straatwerk, een zeer intensieve training. Mijn vrouw nam deel aan de eerste training die ze organiseerden en ik nam deel aan de tweede.

Alle deelnemers konden een straatwerkproject voorbereiden en een subsidie aanvragen. Monika en ik zijn twee programma's gestart in Łowicz. Eén programma was gericht op games. We hebben bordspellen voorbereid, gekoppeld aan enkele monumenten in de omgeving. Tijdens het spelen van de spellen bespraken we ook de regels. De regels van het spel, van de maatschappij, de regels in de groep,... We organiseerden ook uitstapjes voor de kinderen. Het tweede programma heette „PureSalary”, een programma gericht op werk. De doelgroep waren kinderen die op straat werkten, bloemen verkochten of auto's schoonmaken. In het programma hebben we gewerkt aan hun klantenservicevaardigheden.

Nadien hadden we de mogelijkheid om ons aan te melden voor een ander groot programma, voor drie jaar voltijds straatwerk. Het was voor ons niet meer mogelijk om in Łowicz te werken en op dat moment nodigde een priester genaamd Jan ons uit om naar Bytom te verhuizen. Volgens hem was het een stad met veel moeilijkheden, en natuurlijk ook met kansen. In de Lutherse kerk was het populair geworden om de straatwerkmethodiek te gebruiken om mensen te bereiken; om niet alleen binnen de kerk te werken, maar ook daarbuiten. Dus zijn we naar Bytom verhuisd en daar hebben we het programma gestart.

In het begin was ik de enige straatwerker. Onze oudste dochter Lila is net geboren en mijn vrouw zorgde voor haar. In 2011 voegden Kasia en Natalia zich bij het team. Ze hebben ook de cursus straatwerk van GPAS gevolgd.

Waar heb je de mobiele school leren kennen?

Het is echt een gek verhaal (lacht)! Nee, eigenlijk begon GPAS in 2006 met de mobiele school te werken en ik zag de tool tijdens de straatwerktraining. Mijn vrouw en ik vonden het een goed idee en we dachten dat Bytom ook een goede plek zou kunnen zijn voor de mobiele school. We hebben ons in 2012 aangemeld. We waren een beetje bang dat we niet als een goede partner zouden worden beschouwd, aangezien we maar een kleine kerkelijke organisatie zijn, maar we kregen groen licht van Mobile School in 2013.

In GPAS heb je geleerd hoe je een goede straatwerker kunt zijn. Wat is volgens jou een goede straatwerker?

Dat is een goede vraag. Iemand die over een aantal vaardigheden en hulpmiddelen beschikt om op straat te werken. Goed onderwijs is altijd leuk, maar het is nog belangrijker om open te zijn met de kinderen, om eerlijk tegen hen te zijn. Een goede straatwerker is flexibel. Je moet ook authentiek zijn, je mag geen masker opzetten. Je moet passie hebben om met de kinderen te werken. Je moet een gids zijn. Serveer ze niet de oplossingen op een schaal, maar wijs op de gevolgen van bepaalde acties. Drugs kunnen leuk zijn, maar er zijn bijvoorbeeld ook negatieve gevolgen en als je seks hebt zonder condoom, kun je soa's krijgen of zwanger worden. Uiteindelijk maken ze de keuzes, maar ze kiezen wat ze willen doen. Als ze zeggen „Ik wil dit doen”, moet je dat accepteren en bij hen zijn in die situatie, ook al is dat misschien niet de beslissing die je zou nemen.

Als straatwerker moet je ook op een andere manier naar straatgebonden kinderen kijken, met de nadruk op hun sterke punten en talenten. Voor sommige mensen is dit echt moeilijk. Het enige wat ze zien zijn slechte kinderen met slecht gedrag en het duurt lang om het beeld dat ze van hen hebben te veranderen. Wat nog meer... Een goede straatwerker is ook oud, net als ik (lacht).

Persoonlijk denk ik dat het feit dat ik zelf een beetje een rebel was in mijn tienerjaren, me ook heeft geholpen om me te verhouden tot de kinderen en jongeren met wie ik nu werk. Ik was om verschillende redenen geen makkelijke tiener. Een van die redenen was dat we naar een kleine stad zijn verhuisd. Daardoor verloor ik het contact met mijn beste vrienden. De jaren 90 waren ook een gekke tijd in Polen, na de val van het communisme. Alles was nieuw, er was veel vrijheid. Ik was de hele tijd buiten aan het rondhangen en probeerde gekke dingen uit. Ik was eigenlijk zelf een kleine straatjongen. Ik denk dat het me heeft geholpen te begrijpen dat sommige dingen kunnen gebeuren zonder dat dit per se negatief hoeft te zijn. Ik heb nu meer tolerantie, ik ben meer open. Ik kan begrijpen dat kinderen een periode in hun leven doormaken waarin ze willen experimenteren. Ontdek wat van hen is en wat niet en vind hun weg. Ik heb hetzelfde gedaan, dus ik denk niet dat we al aan de alarmbel hoeven te trekken als kinderen hun eerste sigaret opsteken of hun eerste biertje drinken.

Je doet al heel lang straatwerk en het is een veeleisende baan, dus wat houdt je op de been?

Ik verwacht geen grote veranderingen, maar kleine veranderingen en het is leuk om te zien dat het werk dat we doen kleine veranderingen teweegbrengt. Wat mij ook motiveert, is contact maken met de kinderen en met de districten waarin we werken, het gevoel hebben deel uit te maken van hun systeem en door hen geaccepteerd te worden.

Je werkte op straat zonder de mobiele school en met de mobiele school. Wat is het verschil?

Bij CME • GPU Uno hebben we twee methoden voor straatwerk: het werken met de groepen en het werken met de mobiele school. Het werk met de groepen bestaat erin om een paar keer per week dezelfde kleine groep kinderen te ontmoeten en samen veel activiteiten te ondernemen. De waarde van die straatwerkmethodiek is dat je maar met één groep werkt, met twee straatdocenten, zodat je op een heel individueel niveau kunt werken. Met een mobiele school kun je echter meer kinderen op verschillende plaatsen bereiken, omdat je de tool naar verschillende plaatsen kunt verplaatsen. Door ermee te werken, kun je met meer kinderen in contact komen. Ze kunnen komen spelen en er is een team beschikbaar om leuke activiteiten te doen.

Hoe zou je de mobiele school in een paar woorden omschrijven?

Streetwork-technologie in kleur! Het is een goed hulpmiddel dat je op veel manieren kunt gebruiken en alleen jij bent de limiet. Als je niet erg creatief bent, is de mobiele school slechts een groene doos met enkele panelen erop. Maar als je ziet dat de limiet alleen je verbeelding is, biedt de box eindeloze mogelijkheden.

Heb je de beste ervaring met de mobiele school?

Slechts twee, de eerste en de laatste. En veel daartussenin (lacht).

Wat ik leuk vind, is dat zelfs na zes jaar werken in dezelfde districten, de kinderen nog steeds schreeuwen „yeaaaah, de mobiele school komt eraan!” als we aankomen. Het is ook altijd leuk om nieuwe kinderen te ontmoeten. Ze benaderen de mobiele school met grote ogen en willen alle spelletjes uitproberen! En werken met volwassenen. Sommige volwassenen kunnen om verschillende redenen niet lezen of schrijven, maar op de mobiele school willen ze het proberen. Dat zijn ervaringen die je nooit vergeet.

Heb je een favoriete game?

Slechts één game? Niet echt. Mijn favoriete panels zijn de discussiepanels, omdat je er heel toegankelijke spelletjes mee kunt spelen, maar ze stellen je ook in staat om diepgaand over sommige dingen te praten, discussies te voeren met de kinderen.

In de tussentijd ben je dus Mobile School Master Trainer geworden. Wanneer heb je je eerste training gegeven?

Ja, dit vond ik te gek, want ik had nooit geloofd dat ik deel zou kunnen uitmaken van jullie trainersteam, aangezien ik voor een andere organisatie werk. Toen Rob Sweldens, de Mobile School Manager, me in 2015 naar België uitnodigde voor een Train the Trainer, was ik erg enthousiast. Het was een interessante kans voor mij, dus ik deed mee. Een jaar later co-faciliteerde ik vervolgopleidingen in Bytom, Warschau en Krakau. In 2017 heb ik een korte vervolgtraining gegeven aan het team in Krakau en in 2018 heb ik de verkenning in Racibórz en de implementatie in Gliwice medegefaciliteerd. Dit jaar heb ik al de implementatie in Vilnius, Litouwen — mijn eerste niet-Poolse opleiding — en de vervolgopleiding in Gliwice medegefaciliteerd.

Heb je een favoriete workshop?

Ik vind alle workshops belangrijk, maar ik vind de workshops met de mobiele schooltool het leukst. Mijn favoriete workshop is de workshop over creatieve therapie. En dan de Principles of Street Work, want voor mij is het leuk om te praten over de verschillende principes, die van hen en die van ons.

Hebben de trainingen invloed op je werk op straat of andersom?

Echt niet (lacht). Natuurlijk! Na elke training ververs ik mijn eigen kennis weer en probeer ik me meer op bepaalde zaken te concentreren. Dingen die je soms vergeet of waar je niet over nadenkt. Het is altijd leuk om iets weer eens vanuit een ander perspectief te zien. Zo kun je ook het werk dat je doet blijven verbeteren.

Wat was tot nu toe het meest memorabele moment in je Mobile School-carrière?

Als straatwerker, de start van ons eigen mobiele schoolproject en de European Mobile School Exchange in Krakau in 2013. Beide waren zeer lange en intensieve trainingen, maar ook erg mooi.

‍

Als Mobile School-trainer, de start van het mobiele schoolproject in Gliwice. Ik heb de workshops samen met Koen gegeven. Het was een zeer intensieve training, maar het is een ervaring die ik me altijd zal herinneren, want er waren veel primeurs. Het was de eerste keer dat ik de implementatietraining co-faciliteerde en het was ook de eerste keer dat Koen deze leidde. Ik zal de video die we daar hebben gemaakt nooit vergeten. We hadden zoveel plezier bij het bereiden ervan. We probeerden de beste positie te vinden en we hebben enkele fouten gemaakt. Ik heb de getallen 15 en 50 door elkaar gehaald. Het was gewoon hilarisch. Na afloop heeft GTW een taart voor ons gemaakt, met het nummer 15... 15? Nee, 50 (lacht)!

De implementatie in Litouwen was ook een memorabel moment, omdat het een andere ervaring was. Ik had nog nooit een opleiding gegeven in een land waar ik de taal niet verstond. Met de kinderen spelen was ook anders. Ik kende maar twee Litouwse woorden: „ačiū” (bedankt) en „labas” (hallo) en dat was genoeg! Ik heb gewoon geprobeerd om op een andere manier met de kinderen te communiceren, dus dat is weer een nieuwe ervaring die ik heb meegenomen.

‍ 

Wat geeft jou energie in het leven?

Ik ben als een yogameester, ik haal mijn energie uit de lucht (lacht). Ik hou van straatwerk, werken met de mobiele school, werken met mensen. Je geeft veel energie en je krijgt er veel energie voor terug. Een ander ding dat me energie geeft, is thuis zijn bij mijn familie. Het is fijn om die veilige plek te hebben waar je altijd naar terug kunt. Het geeft je een veiliger gevoel wanneer je op een plek bent die misschien niet zo veilig is. Ik kijk ook graag naar films en series. Ik ontspan me als ik naar iets anders kijk, iets dat niets met mijn werk te maken heeft. Ik hou van de natuur, naar buiten gaan, kamperen. Voor mij is het leuk, want als je kampeert, leef je een eenvoudig leven. Elke dag is een andere dag. Je maakt je eten klaar en doet simpele dingen. Daar krijg ik echt energie van. En ik vind het leuk om bij mensen te zijn, met ze te praten, ze te ontmoeten wanneer dat mogelijk is. Wat nog meer... Oh, auto's! Ik hou van auto's. Op dit moment heb ik een Golf II uit 1987 die ik wil renoveren, zodat ik er misschien over een jaar mee de weg op kan. Technische dingen doen geeft me ook energie.

‍

Wat zijn je dromen en doelen voor de toekomst? Waar zie jij jezelf over een paar jaar?

Ik zou graag nog steeds straatwerker willen zijn als ik ouder ben. Het is een droom, maar ik weet natuurlijk niet wat er gaat gebeuren. Een andere droom is dat GPU Uno, en mijn team specifiek, zonder mij goed of beter kan werken. Dat het werk op dezelfde manier kan doorgaan als ik er niet ben. Ik wil ook heel graag naar Canada reizen om mijn zus te bezoeken, die daar woont. En natuurlijk wil ik dat mijn kinderen gelukkig opgroeien en ontdekken hoe ze hun leven willen leiden. Last but not least zou het geweldig zijn om een caravan of een camper te hebben en gewoon een jaar door Europa te reizen. Bezoek veel verschillende plekken. Niet de populaire, toeristische plekken, maar normale plekken, om erachter te komen hoe mensen daar echt leven.