Hoe zou je jezelf omschrijven?

Mijn naam is Toña Pineda. Ik kom van de planeet Aarde. Soms (lacht). Nee, grapje. Ik ben Venezolaan, ik ben Latijns-Amerikaans, ik ben een vrouw. Ik ben een verhalenverteller. Ik hou ervan om verhalen te vertellen, dat is wat ik doe. Ik ben heel speels. Ik ben dol op het werkwoord 'spelen'. Ik hou ervan om tijdens het spelen met anderen om te gaan en te communiceren. Ik ben een componist van muziek voor kinderen. Ik ben een opvoeder van open ruimtes, daarom werk ik graag met de mobiele school. En dat is wie ik ben.

Wat heb je bestudeerd?

Ik heb gestudeerd voor leraar in het basisonderwijs. Nadien heb ik me gespecialiseerd in psychologie, in het bijzonder in groepsdynamica, en daarna heb ik Culture of Peace Education gestudeerd. Tot slot heb ik ook een master in internationale samenwerking en ontwikkeling gedaan. Voor mijn stage ging ik naar Guatemala met Clowns Without Borders.
Zoals je kunt zien, heb ik veel gestudeerd, maar mijn echte school zijn de straten geweest. Mensen in de ogen kijken, clown zijn, verhalen vertellen, zingen en spelen. Het is wat ik doe, maar ook wie ik ben.

Heb je ooit als leraar gewerkt?

Ja. Ik heb negen jaar in het formele onderwijs gewerkt. Ik werkte op de kleuterschool, op de basisschool en op de middelbare school. Maar ik werd het zat om tussen vier muren opgesloten te zitten. Dus ik ging weg en ging de straat op.

En nu vertel je onder andere verhalen. Heb je een favoriet verhaal?

Ik heb veel favoriete verhalen. Als ik er maar één moet noemen, kies ik de verhaal van de baobabboom. Het is een verhaal over vertrouwen dat gebroken is en dat herwonnen moet worden en dat een vergelijking gemaakt kan worden tussen de baobabboom en mensen. Als je het verhaal leest, kun je zien dat de boom zijn hart sluit, wat wij soms ook doen. We zouden wel bereid moeten zijn om het te openen als we konijnen tegenkomen!

Heb je ook een favoriete uitspraak?

Ik denk dat het leven je kansen geeft om je eigen uitspraken en je eigen overtuigingen te maken. En nou, toevallig ben ik een verhalenverteller, dus ik heb de mijne kunnen opschrijven. Er is er een, die deel uitmaakt van een nummer dat ik heb geschreven, genaamd Octavia. Het gaat om deze gele bloemen die overal groeien, zelfs op de plekken waar niets anders kan groeien, op de meest obscure en lelijke plekken, zoals het riool. Dat is wat ik zo leuk vind aan de mensheid, dat we de mogelijkheid behouden om gele bloemen te vinden in riolen, dat er altijd schoonheid te vinden is. Dat is waar ik in geloof.
Iets anders waar ik in geloof is dat we onszelf elke dag verliezen. Elke dag verlies ik mezelf, elke dag verlies jij jezelf, elke dag verliezen we onszelf, in het eeuwige spel om onszelf te vinden. Voor mij maakt het ontmoeten van anderen deel uit van de essentie van het leven en met anderen bedoel ik letterlijk iedereen.

Hoe ben je betrokken geraakt bij Mobile School?

Ik heb Arnoud leren kennen in 2002 of 2003, via Jaume, een gemeenschappelijke vriend, toen ik in Barcelona woonde. Jaume was net op reis geweest naar Guatemala-Stad met Clowns Without Borders en hij vertelde me over een project van een Belgische vriend van hem, die werkte met een karretje, een school voor straatkinderen, dat ik moest leren kennen. Jaume werkte in een poppentheater in Barcelona en op een dag nodigde hij Arnoud uit om een presentatie te geven over Mobile School in dat theater. Ik ging en toen ik naar hem luisterde, dacht ik „Ik zou graag zijn vriend willen zijn”. Ik hoefde niet lang te wachten, want we werden diezelfde avond vrienden (lacht).

Ik had geld gespaard om dat jaar naar mijn familie in Venezuela te gaan om kerst met hen door te brengen. Ik vertelde Jaume erover en hij vertelde me dat hij met Arnoud zou rondreizen om mobiele scholen te implementeren in de Dominicaanse Republiek, in Colombia, Peru en... in Venezuela! Ze zouden er ook in december zijn. Ik kon mijn geluk niet geloven! Ik vroeg of ik me bij hen kon aansluiten tijdens de implementatie en ze waren het er meteen mee eens. Dus dat heb ik gedaan. Ik ben een paar dagen bij hen gebleven. We namen de mobiele school mee naar de lokale markten om te werken met de kinderen die daar werkten. Ik begon naar de workshops te luisteren en ik vond de methodiek en het werk op straat geweldig. Ik kon ook heel goed overweg met Jaume en Arnoud.

Toen ze vertrokken om de mobiele school in Peru te implementeren, nodigde Arnoud me uit om voor Mobile School te gaan werken. Aangezien er in één jaar 8 implementaties waren — in plaats van 4 zoals nu — werden er twee teams gevormd. Jaume coördineerde het ene team en Arnoud coördineerde het andere. Hij vroeg me om deel uit te maken van zijn team en ik ging daar meteen mee akkoord. Zo kwam de bal aan het rollen.

In 2004 reisde ik naar België om de organisatie, de vrijwilligers, de workshops,... beter te leren kennen Nadien heb ik met Arnoud rondgereisd. We gingen eerst naar Peru en daarna naar La Paz, Sucre en Santa Cruz in Bolivia. Sinds ik de tijd had, ben ik na de training altijd wat langer bij de partnerorganisaties gebleven om de lokale mobiele schoolteams op straat te begeleiden.

Na een paar jaar in Spanje te hebben gewoond, besloot ik in 2005 terug te keren naar mijn land. Ik nam afscheid van al mijn vrienden, pakte mijn spullen en reisde naar Venezuela, waar ik Arnoud ontmoette om daar ook een mobiele school te implementeren. De lokale organisatie was toevallig op zoek naar een voltijdse straatwerker om het mobiele schoolproject te coördineren, dus ben ik gebleven. Het was heerlijk om in mijn woonplaats 2 jaar lang met die magische doos op wielen te werken.
Nadien bleef ik betrokken bij Mobile School. Nu ben ik trainer, voornamelijk in Latijns-Amerika. Mobile School is mijn school voor menselijkheid geweest. Door met de mobiele school samen te werken met verschillende lokale teams, heb ik de meest humane van de mensheid leren kennen.

Wat was je beste ervaring met de mobiele school in Venezuela?

De mogelijkheid om te werken met kinderen die verbonden zijn aan de straat. De mogelijkheid om hun vriend te zijn, zich voor hen open te stellen en van hen te leren. De loyaliteit die ze tegenover elkaar hebben, hun vermogen om te overleven en voor elkaar te zorgen, hun veerkracht en hun oneindige creativiteit. Ik had het geluk John te ontmoeten, een rapcomponist. Hoewel de maatschappij hem de rug toekeerde, zong hij met hart en ziel. Hij componeerde muziek over zijn leven op straat. Ik had de kans om veel kinderen zoals John te ontmoeten, elk met hun eigen verhaal, sommigen deelden het, anderen terughoudend in hun uiterlijk vol zon en met sterren die oplichten en vaak vervagen.

Ik vond het werk op de markt in Venezuela geweldig. Ons straatteam bestond alleen uit vrouwelijke straatonderwijzers en we werden behandeld als de koninginnen van de markt. Toen we daar aankwamen, duurde het slechts ongeveer twee seconden voordat er minstens vijf marktverkopers bij het busje waren om ons te helpen de mobiele school te verlagen, onze spullen te verzamelen,... Ze lieten ons niet eens de oprijplaten plaatsen! Wat daar gebeurde, was echt prachtig. De mobiele school was een ontmoetingsplaats voor iedereen: voor kleine kinderen, jongeren en zelfs voor grootouders. Het was erg leuk om daar te werken.

Wat is de toegevoegde waarde van de mobiele school voor straatwerk?

Er is veel toegevoegde waarde! Als de mobiele school arriveert, creëert dat een sfeer, een ontmoetingsruimte. Heel veel kinderen rennen er naar toe, omdat ze weten dat het een plek is waar ze leuke dingen kunnen doen, waar ze zich niet voelen of beoordeeld worden, waar ze veilig kunnen zijn. Een plek waar ze kunnen zijn wie ze zijn, zonder vooroordelen. Waar ze liefde en positieve impulsen kunnen ontvangen. Waar hun vreugde kan worden gewekt.

Mis je het werk op straat?

Ja, maar op dit moment zou ik het niet meer het hele jaar door kunnen doen. Ik ben als een hart. Ik heb verschillende beats nodig. Ik moet in staat zijn om mezelf te reflecteren, mezelf te creëren en te recreëren en dan naar buiten te gaan en te werken. Daarom zou ik op dit moment niet meer het hele jaar door straatwerker kunnen zijn, maar ik doe het wel graag.

Heb je een favoriete workshop?

Ik vind de workshop over creatieve therapie erg leuk, omdat het mijn grote kracht is. Ik vind het leuk om die workshop steeds opnieuw te geven, omdat het een groot deel uitmaakt van wat ik dagelijks doe. Maar ik vind alle andere workshops ook leuk, zoals zelfwaardering, begeleidingsvaardigheden, creativiteit,...
Ik herinner me dat toen ik voor het eerst de trainingen gaf, ik mezelf als persoon veel in twijfel trok, de dingen die ik had bestudeerd, de manier waarop ik had gewerkt. Ze hebben me geleerd om echt in de spiegel te kijken en van oordelen af te komen, niemand te veroordelen. Daarom geef ik graag de trainingen. Elke training is ook een nieuw moment van zelfreflectie.

Als je iets in de wereld zou kunnen veranderen, wat zou dat dan zijn?

De haat in de harten van mensen. Kracht. Ik zou de macht zo ver mogelijk weggooien. Macht en haat. En onrecht natuurlijk, maar ik denk dat het een product is van de twee voorgaande dingen die ik noemde.

Wat geeft jou energie in het leven? Wat motiveert je om door te gaan?

Geluk geeft me energie. De mogelijkheid om anderen te ontmoeten. Muziek.
Wat me motiveert om door te gaan is liefde. Het klinkt heel 'hippie', maar dat is gewoon wie ik ben. Liefde, universele liefde. Liefde voor mensen, liefde voor de aarde en de natuur. Mijn liefde voor mijn moeder, mijn liefde voor de liefde, mijn liefde voor mensen.

Wat zijn je dromen of doelen voor de toekomst?

Ik heb er veel! Ik droom ervan om een busje te hebben, dat tegelijkertijd een bibliotheek is voor boeken en spelletjes en een school, en natuurlijk met een mobiele school op een aanhangwagen (lacht). Het zou een plek zijn voor iedereen. Een plek waar iedereen zichzelf kon zijn en er gewoon om geliefd kon worden. Een plek waar er tijd is voor iedereen. Een plek waar het voor iedereen mogelijk is om dingen te creëren en zichzelf als mens te blijven creëren. Ik zou met dat busje de wereld rondreizen. Reis door heel Latijns-Amerika en maak hem dan vast aan een boot en steek de oceaan over om door te gaan. Maar goed, dat is wat ik nu ook doe, alleen op een andere manier. Ik wil blijven creëren, blijven doen wat ik doe.

Andere liedjes van Toña Pineda:

‍