Verontwaardiging over ongelijkheid is er altijd geweest. Maar waar het in de jaren dertig meer dan 20 jaar duurde voordat een werkgever werd veroordeeld omdat de zogenaamde 'radiummeisjes' zonder bescherming met radioactief materiaal moesten werken, ligt dat tegenwoordig net even anders. Eén week was voldoende voor Ikea om de samenwerking met PostNL te beëindigen na één rapport over slechte arbeidsomstandigheden. Drie weken, dat was de tijd tussen de invasie van Oekraïne en de opschorting van de bedrijfsactiviteiten in Rusland voor meer dan 600 topbedrijven.

Steeds meer topbedrijven en hun topmanagement kiezen bewust voor een aanpak die het behalen van een resultaat combineert met het bewaken van een morele, sociale of ecologische standaard. Steeds meer werknemers vragen hier ook naar en kiezen actief voor organisaties die dit in de praktijk brengen.

Wageningen University spreekt hier over duurzaam idealisme, Willem Schramade spreekt in dit verband over duurzaam kapitalisme, gedragseconomie heeft het over winstefficiëntie (in plaats van kostenefficiëntie) en zowel MIT als Harvard Business School praten over de balans tussen Purpose, Profit en Performance. Op basis van dit alles hebben we bij StreetWize gekozen voor Purpose and Performance. De namen verschillen, de ideeën zijn identiek.

Primo: hedendaags ondernemerschap vertrekt vanuit de overtuiging dat het voor organisaties het beste is om niet alleen aandeelhouders, maar ook belanghebbenden in de breedste zin van het woord te bedienen. Het gaat dus niet langer alleen om de vraag van de directe klant, maar om de behoeften van verschillende belanghebbenden.

Secundo: we zijn allemaal, van CEO tot werknemer, lid van hetzelfde ecosysteem. Organisaties doen er daarom goed aan om ook een doel na te streven dat dit ecosysteem beschermt of versterkt. Dit is purpose, een standaard die het operationele organisatiedoel overstijgt en als toetssteen dient voor besluitvorming.

En tertio: als gevolg hiervan genieten organisaties een duurzaam voordeel op voorwaarde dat ze een gezonde prestatiecultuur creëren.

En ondanks alle Vlaamse bescheidenheid die ons is bijgebracht, durf ik hier vandaag te zeggen dat we met Streetwize dit goed hebben gedaan.

De afgelopen 15 jaar hebben we binnen MobileSchool.org iedereen als belanghebbenden beschouwd, van een straatkind tot een manager, en hen het beste product of de beste service geboden die aan hun werkelijke behoeften voldoet.

Waarom? Omdat we geloven dat iedereen het recht heeft om zijn individuele talenten te ontwikkelen, ongeacht de context waarin ze bestaan. Bovendien hebben we hard gewerkt om een prestatiestructuur te creëren die dit mogelijk maakt.

En nee, dit alles is niet alleen te danken aan de uitzonderlijke intelligentie en het onmetelijke talent dat mensen zoals Arnoud en ik delen. 'Steal like an artist' is de titel van een van mijn favoriete boeken. Dat hebben we gedaan, want in de wetenschappelijke literatuur vinden we in een doelgerichte, maar goed presterende organisatie een positief antwoord op zes vragen.

De eerste vraag: is iedereen in de organisatie ervan overtuigd dat doelgericht aan de slag gaan noodzakelijk is? En om het met de woorden van mijn gewaardeerde vriend Prof Frederik Anseel te zeggen als hij het over diversiteit heeft, niet omdat dat blijkt uit een businesscase, maar omdat het de juiste beslissing is. Kortom, durf het hart aan te raken, de geest zal volgen.

Ten tweede, is er een duidelijke definitie, een keuze, rond welk doel op een authentieke manier wordt gewerkt? Het gaat om een uitgesproken missie, een beschrijving van wat een bedrijf aan wie biedt met welk effect geïnspireerd door hun bestaansreden, waarden en gewenste impact. Een organisatie zal hier authentieke keuzes moeten durven maken. Je kunt niet alles voor iedereen zijn en Cal Newport zei het al: focus is het nieuwe IQ.

Een derde vraag is of we erin slagen wat omschreven wordt als persoonsorganisatie-fit? Wanneer mensen een discrepantie opmerken tussen de woorden en daden in hun organisatie, tussen imago en identiteit, zal het doel meer kwaad dan goed doen. Ervoor zorgen dat werknemers hun eigen verhaal kunnen schrijven in het grotere verhaal, en ze durven betrekken, is essentieel.

Ten vierde stellen we de vraag naar verbinding: werkt menselijk contact als een bindmiddel, zodat het geheel meer is dan de som der delen? We hebben het bijvoorbeeld heel vaak over inclusie, maar slagen er nu al niet in om iedereen bij een vergadering te betrekken. Bovendien beperken we tegenwoordig via Teams, Slack of Whatsapp de verbinding vaak tot kwantiteit. De moed om kwalitatieve verbindingen te maken met alle stakeholders, daar draait het om.

Een vijfde vraag is of we voldoende resultaatgericht zijn? Vooruitgang boeken is essentieel als we de overstap naar meer waardengedreven werken levend willen houden. Helaas is de manier waarop we projecten ontmoeten, presenteren of aanpakken in werkelijkheid nog steeds ruimte voor verbetering. Sinds Covid zijn onze online bijeenkomsten bijvoorbeeld tot 30% langer geworden. Het is daarom een morele noodzaak binnen zowel organisaties met winstoogmerk als met sociale winstoogmerk om bestaande manieren van werken in vraag te durven stellen met het oog op het creëren van toegevoegde waarde.

En tot slot is de vraag of we leiderschap hebben dat het streven naar doelgerichtheid en prestaties beslissend en duidelijk vormgeeft. Studie na studie bevestigt dat leiderschap geen of/of maar een en/of verhaal is. Een effectieve leider wekt vertrouwen door zelfleiderschap te tonen, waarbij hij er soms gewoon is voor de werknemer of de mensen in zijn of haar netwerk.

Maar een sterke leider toont ook expertise in het oplossen van problemen en vertaalt uitdagingen proactief in kansen en verandering. Durven werken aan agile leiderschap is daarom een laatste taak.

Kortom, doelgerichtheid is, net als prestaties, essentieel. Maar dat naïef vervullen als de toekomst van onze organisaties in verandering ligt, is geen optie. Durven inspireren, keuzes maken, betrokkenheid creëren, contact leggen met alle belanghebbenden, de focus houden op vooruitgang en sterk leiderschap tonen is de enige weg vooruit. En laat deze zes thema's nu 'puur toevallig' het aanbod van StreetWize vormen. En nu beëindig ik mijn pleidooi, want ik ben bang dat dit onbedoeld leidt tot een boodschap van hoop over Purpose and Performance. Trouwens, het is Jeremy Clarkson op tv.