Misschien herinnert u zich ook wel de befaamde scene waarin hij Clarice, de FBI agente, door het glas heen deelgenoot maakt van zijn culinaire voorkeuren met de woorden: ‘I ate his liver with some fava beans and a nice chianti’. In het oorspronkelijke boek van Thomas Harris haalt Lecter trouwens de rode wijn ‘Amarone’ aan, een veel gepastere keuze. De filmbonzen vreesden echter dat Amarone geen belletje zou doen rinkelen bij de barbaarse bioscoopganger, vandaar de Chianti. Dit echter geheel ter zijde. De kracht van de film schuilt in de moeizame totstandkoming van connectie tussen de agente en de seriemoordenaar. Niet alleen omdat de FBI op afstand Hannibal’s cryptische aanwijzingen moet ontleden, zonder dat ze die met hem kan aftoetsen. Ook tijdens hun schaarse gesprekken worden ze letterlijk gescheiden door een glazen barrière. Sinds het uitbreken van de Coronacrisis kunnen we ons allemaal voorstellen hoe moeilijk het kan zijn om connectie te maken op afstand, of achter glas. Dit laatste kan letterlijk, zoals het plexiglas bij de kassa in supermarkt, maar ook figuurlijk zoals het glas van een smartphoneschermpje. We horen ook steeds meer dat vanaf nu het werken op afstand, van achter een scherm, het nieuwe normaal zal worden. We moeten ons daarbij wel eerst de kritische vraag stellen of dat wel altijd een goede zaak is?
Op afstand werken kan een goede zaak zijn. Zo wijzen onderzoeken naar thuiswerken uit dat onze productiviteit vaak toeneemt. Ook de frustratie rond woon-werkverkeer valt weg en in vele organisaties ziet men een toename in job tevredenheid en retentie sinds de invoering van thuiswerk. Er zijn echter ook kritische stemmen te horen. De afleiding thuis veroorzaakt soms extra stress en mensen missen snel het sociale contact met collega’s en gelijkgestemden. Wanneer het gaat om creativiteit zien we bovendien dat het letterlijk samenbrengen van mensen leidt tot de totstandkoming van andere ideeën, door het benutten van verschillende invalshoeken. Kortom, zoals steeds is het antwoord niet eenduidig en dringt de vraag zich op hoe we de voordelen kunnen benutten terwijl de nadelen beperkt blijven.
Vooreerst maken we het best werk van nog betere afspraken wanneer het gaat om thuiswerken. Vertrouwen, een thema waar we later nog op terugkomen, creëer je door voorspelbaarheid te installeren. En er is geen eenvoudiger manier om dat te doen dan duidelijk de verwachtingen te formuleren in tijden van tijd- en plaatsonafhankelijk werken. Denk aan thema’s als beschikbaarheid, of wanneer we welke communicatiekanalen benutten. Iedereen raakt gefrustreerd wanneer een collega de telefoon niet opneemt terwijl deze intussen wel e-mails verstuurt. Spreek het af en vermijd zo conflicten in de relatie! Ook na de crisis doen we er goed aan om af te spreken welke activiteiten persoonlijk contact met elkaar vereisen. Dit is een uitloper van ‘activity based working’; de afspraken rond welke ruimte, personen en methodieken we gebruiken om een bepaalde activiteit tot een goed einde te brengen.
Verder doen we er goed aan om autonomie toe te laten. Het verrast me om te horen hoeveel kennissen bij thuiswerk moeten bijhouden wat ze hebben gedaan en wanneer. De oorzaak hiervoor is vaak tweeledig. Ten eerste spreken veel organisaties over vertrouwen, maar geven ze er geen. Nochtans streeft de meerderheid van de mensen naar resultaat. Ze floreren wanneer ze de vrijheid krijgen om dit resultaat te behalen. Een mooi voorbeeld hiervan vonden Arnoud en ik bij Hudiel, bij velen gekend door ons filmpje ‘de polyglot’. De man kreeg nooit de kans nooit om te studeren, laat staan om in een talenopleiding terecht te komen. Toch slaagde hij erin om op eigen houtje twaalf talen te leren. Dit deed hij door autonoom contact te leggen met toeristen en hen hulp te vragen bij zijn leerproces, niet door een opgelegd studieplan te volgen. Dat brengt ons ook bij een tweede oorzaak waarom vertrouwen soms ontbreekt. Heel veel organisaties hebben het moeilijk om grote ambities te vertalen naar resultaatgerichte doelstellingen. Dit zijn doelstellingen die het wat, maar vooral het waarom, van een te behalen resultaat bevatten. Als het ‘waarom’ engageert, dan gaan mensen vanzelf wel creatief op zoek naar het ‘hoe’. Denk maar aan Hudiel, zijn ‘waarom’ om talen te beheersen is om te connecteren met klanten in hun eigen taal. Zo maakt hij niet alleen voor hen, maar ook voor zijn zaken het verschil.
En een laatste tip vinden we in de term ‘structured unstructured time’. Dit verwijst naar het op een structurele manier communiceren op een spontane, ongestructureerde manier, over zaken die niet werden vastgelegd. Je kan het vergelijken met de gesprekjes aan de koffiehoek, ‘chit-chat’ of het aftrappen van een vergadering. Omdat we er de tijd voor nemen, ontstaan die gesprekken heel gewoon. Ze creëren heel vaak een ontspannen sfeer en dragen bij tot wederzijds begrip. Welnu, de afstand tussen ons vandaag mag geen alibi vormen om deze gesprekken niet te laten plaatsvinden. Ze dienen structureel deel uit te maken van onze werking. Je kan dit makkelijk digitaal organiseren. Zo initieerde onze collega Joke een e-pero voor de vrijwilligers. Als StreetwiZe • Mobile School-team hebben we een team-catch up met slechts één doel, de vraag hoe het met iedereen gaat met elkaar beantwoorden. Je kan ook net als ik vaker de telefoon nemen en een ‘check in’ houden met iemand. Connectie creëert vertrouwen en wederzijds begrip. En dat verkrijgen we echt niet alleen door met elkaar wat ludieke whatsapp berichtjes uit te wisselen!
En als u mij nu wil verontschuldigen, er staat een fles Chianti op mij te wachten… of was het Amarone?
